مدیریت بحران، مجموعهای از چاره جوییها و تصمیماتی است که در مقابله با بحران انجام میگیرد و هدف آن کاهش روند بحران، کنترل بحران و کاهش و رفع بحران است. کلیه اقدامات مربوط به پیشگیری و مدیریت ریسک، سازماندهی و مدیریت منابع مورد نیاز در پاسخ به بحران است. مدیریت بحران شامل برنامهها، ایجاد ساختارها و تدوین مقرراتی است که منجر به کمک و یاری رسانی به دولت و سازمانهای غیردولتی در برخورد با حوادث میشود.
بحرانها ممکن است در دو محیط داخلی یا خارجی بوده و از حیث ماهیت به اجتماعی- سازمانی و یا فنی- اقتصادی تقسیم میشود. از ترکیب محیط و ماهیت ذکر شده چهارحوزه بحران به شرح زیر بدست میآید که باید پیش بینیها و تصمیمات لازم برای هر کدام اتخاذ نمود: 1- بحران فنی- اقتصادی داخلی 2- بحران سازمانی- اجتماعی داخلی 3- بحران فنی- اقتصادی خارجی 4- بحران سازمانی- اجتماعی خارجی
در تعریفی دیگر، فرآیند پیشبینی و پیشگیری از وقوع بحران، برخورد و مداخله در بحران و سالم سازی بعد از وقوع بحران را مدیریت بحران گویند. مدیریت بحران علمیکاربردی است که به وسیله مشاهده سیستماتیک بحرانها و تجزیه و تحلیل آنها در جستجوی یافتن ابزاری است که به وسیله آنها بتوان از بروز بحرانها پیشگیری نمود و یا در صورت بروز آن، در خصوص کاهش اثرات آن، آمادگی لازم امداد رسانی سریع و بهبودی اوضاع اقدام نمود.
امروزه عمده ترین نقاط ضعف مدیریت بحران عدم هماهنگی و همکاری سازمانها، کمبود ضوابط و مقررات جامع و مانع و پراکندگی و ناکافی بودن قوانین و مقررات موجود، محدودیت منابع مالی است، اما خوشبختانه نقاط قوت بسیاری نیز وجود دارد که خود شامل تجارب مفید در مدیریتها بحران و روحیه تعاون و نوعدوستی در جامعه و مشارکت خوب و ارزشمند مردم و سازمانهای NGO، همچون جمعیت هلال احمر است که میتوان با مرتفع نمودن نقاط ضعف و توجه بیشتر به نقاط قوت، راه را برای عملکرد هر چه بهتر و قویتر در امر مدیریت بحران هموار نمود.
برخی از سرفصلهای رشته مدیریت بحران
1. نقش آسیب پذیری و تواناییها در بروز یک بحران
2. برنامه ریزی پیوسته برای رویدادهای خاص
3. برنامه ریزی در مرحله اولیه بحران
4. رویدادها و توالی در بحران
5. سیستم فرماندهی رویداد برای کارهای دولت در زمان بحران
6. حمایت روانی بلند و میان مدت بعد از بحران
7. راهنمایی برای شهروندان در زمان بحران
در تعریف، مدیریت بحران موثر، نیازمند یک رویکرد منظم و نظام مند است که مبتنی برهوشیاری وحساسیت مدیریتی و یک درک خوب از اهمیت برنامه ریزی دقیق و آمادگی سازمانی است. تقریبا به تعداد فرهنگهای لغت برای بحران تعریف وجود دارد، از جمله: وضعیتی که به یک مرحله فوق العاده رسیده است، یک لحظه تعیین کننده ...، نقطه برگشتی برای بهتر تا بدتر شدن وضعیت، و مقطع حیاتی درسازمان و ...
در بخش انجام پایان نامه مدیریت بحران نیز مانند دیگر رشتههای مشابه، دانش آموخته میباید علاوه بر آشنایی با دانش رشتهاش، با نرمافزارهای رشته خود آشنایی کافی داشته باشد. علاوه بر آن برای انجام پایان نامه، آشنایی با نرم افزارهای آماری مانند SPSSنیز یکی از بایدهاست. در این رشته Edex با داشتن کارشناسان ارشد و دکترای حسابداری، در نوشتن و انجام کلیه امور پایان نامه، مشاور و دستیار محققان و دانش آموختگان عزیز خواهد بود.
نمونههایی چند از پایاننامههای انجام شده در زمینه مدیریت بحران
o تحلیل شاخصهای کالبدی آسیبپذیری لرزهای در بافتهای فرسوده شهری
o مقایسه ساختارهای سازمانهای مدیریت بحران درکشور x
o مدیریت بحران، GIS و RS
o کیفیت ساخت و ساز و مدیریت بحران
o مدیریت بحران و مدلهای برآورد خسارت
o شبیه سازی تخلیه اضطراری جمعیت
o فرهنگ سازی در مباحث مدیریت بحران
o شهرهای خلاق و مدیریت بحران
منبع: پایان نامه مدیریت بحران